Moslims en evangelische christenen hebben missionair elan. Zij groeien. En botsen soms fataal. Het grootste christelijke continent, Europa, krimpt.

In het midden tikt de tijd per seconde weg. Het klokje links tikt een heel klein beetje sneller, het rechterklokje verspringt trager, per twee seconden ��n erbij.

De tellers staan op de website van Christian Research, een onderzoeksbureau in Londen. Het houdt de groei van de wereldbevolking bij (klokje links). En de groei van het aantal christenen.

In het jaar 2000 telde de wereld twee miljard christenen, vijf jaar later zijn dat er 140 miljoen meer, becijfert Christian Research. E�n op de drie wereldbewoners is christen.

Dat het rechterklokje minder snel tikt dan het linker, wil niet zeggen dat de groei van het christendom verhoudingsgewijs achterblijft bij die van de wereldbevolking: per jaar komen er 1,2 procent mensen bij, tegen 1,3 procent christenen.

Daarmee vormt het christendom overigens niet de succesvolste religie. Die eer valt de islam te beurt. De moslimbevolking groeide in 2005 met 1, 9 procent. Ook hindoes scoorden beter: 1,5 procent.

Het zal, denkt dr. Peter Brierley, onderzoeker bij Christian Research, nog wel een paar decennia duren eer de islam het christendom heeft ingehaald. Er waren in 2005 1,31 miljard moslims en 870 miljoen hindoes.

Volgens statisticus Brierley verschilt de achtergrond van de groei per religie. Hindoe�sme en, in minder mate, boeddhisme danken hun aanwas aan een geboorteoverschot, aan bevolkingsgroei dus. �Het zijn geen godsdiensten met bekeringsijver.�

Voor islam en christendom ligt dat anders. Dat zijn beide missionaire godsdiensten met expansiedrift.

De aanwas van christenen verloopt niet gelijkmatig. Het is vooral aan Azi� en Afrika te danken dat het christendom groeit, met percentages van respectievelijk 2,6 en 2,4 per jaar. De tellers op de site bewijzen het. Dat zijn ook de continenten waar de islam het sterkste groeit. In een aantal landen komen de religies elkaar tegen op de zingevingsmarkt. Brierley: �Het zijn net twee zeepverkopers die naar de gunsten van de klant dingen. Maar als er een failliet gaat, komt het bijna nooit tot een handgemeen. Bij islam en christendom gebeurt dat soms wel. Het verschil met de zeepverkopers is dat die weliswaar beweren dat hun zeep de beste is, maar niet dat hun zeep de enig ware is. Christenen en moslims stellen beiden dat hun boodschap de enige en uitsluitende waarheid is. Maar je kunt niet allebei gelijk hebben. In Nigeria, Tsjaad, Soedan, Indonesi�, Pakistan zie je dat die claim met geweld gepaard gaat, met botsing en oorlogjes.�

Met de groei van de wereldreligies verwacht Brierley ook een toenemend aantal �kleinschalige oorlogen�. Ook in het Westen kan dat gebeuren, denkt Brierley, al verwacht hij dat niet op grote schaal. �We hebben hier in Groot-Brittanni� al wat beleefd, in Frankrijk had je rellen, Nederland is ook niet helemaal rustig gebleven.�

Hoe verklaart Brierley de groei van christelijke gemeenschappen over de hele wereld? Hij nuanceert de term als het om de traditionele kerken gaat. Die krimpen eerder. Het zijn vooral de evangelisch-charismatische gelovigen die voor aanwas zorgen. Die bevolken (en veranderen) traditionele kerken of zitten in andere geloofsgemeenschappen. Rooms-katholieken, nu nog 43 procent van de christenen, zien hun aandeel afnemen.

In het wereldchristendom loopt het aandeel van evangelischen op van eenderde nu tot de helft in 2050, zegt Brierley. Dat zal voor spanningen zorgen, denkt de onderzoeker, tussen het �liberale� Westen en het conservatieve Zuiden. Hij wijst op de anglicaanse wereldkerk, die nu al verscheurd wordt door discussies over het aanvaarden van homo�s en vrouwen in de ambten.

De charismatische onafhankelijke kerken doen het op wereldschaal het best met een aanwas van 2,4 procent. �In Afrika heb je veel nieuw gestichte kerken. Daar zie je veel bekeringen tot het christendom.�

Voor het Westen ligt de groei van evangelicals een tikje anders, zegt Brierley. Anders dan vaak wordt gedacht, neemt hun aantal in Europa af, zegt hij. Maar hun aandeel in de kerken wordt groter, want de �non-evangelicals� verlaten de kerken in nog hoger tempo.

Zo hard als in Nederland gaat het elders in Europa niet, maar de secularisatie is van de Europese teller af te lezen. Die vertoont een van de andere continenten volledig afwijkend patroon, als van een kilometerteller in een achteruitrijdende auto. Langzaam slinkt het getal van wat nog altijd het grootste christelijke continent is. Gisteren verloor Europa 2124 christenen.

Christian Research levert cijfers en analyses, met een missie, zegt Brierley. �We willen leiderschap in kerken bevorderen, strategie�n onderbouwen om het tij in het Westen te keren.� Gooien de kerken niet binnen een paar jaar hun netten uit aan de andere kant, dan wordt de kerk �een ouwemensenclub en verdwijnt ze geleidelijk uit Europa�.

Brierley ziet her en der initiatieven, maar die zetten te weinig zoden aan de dijk. Wat moet er volgens hem dan wel gebeuren? �Leiderschap met visie�, zegt Brierley. Priesters en predikanten opleiden die als missionarissen aan het werk gaan. Dan komt er groei in plaats van krimp. En de kerken moeten af van krampachtig conservatisme. �De kwestie homoseksualiteit laat ik buiten beschouwing, dat ligt te moeilijk. Maar kerken moeten accepteren dat mensen een andere dan de traditionele levenswijze hebben. Ze wonen ongehuwd samen. In plaats van te wijzen op hun zondigheid, zouden kerken moeten zeggen: welkom, kom naar de kerk. En vrouwelijke priesters en predikanten: die hebben we nodig. Het gaat om de gave die ze hebben. Je kunt veel beter een begaafde vrouw hebben, dan een man zonder roeping.�